Επίτομη και χρονολογική ιστορία της Σικυωνίας από το 5000 π.Χ. έως το 2010 μ.Χ

Αποσπάσματα για τη Στυμφαλία από το βιβλίο του Γεωργίου Ν. Κασκαρέλη «Επίτομη και χρονολογική ιστορία της Σικυωνίας από το 5000 π.Χ. έως το 2010 μ.Χ,1037 σελίδες, Ευρωπρίντ, Αθήνα, Οκτώβριος 2010»

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΥΜΦΑΛΙΑΣ

Περιγραφή. Ο Καποδιστριακός Δήμος Στυμφαλίας, που εντάχτηκε από 1.1.2011 στοΔήμο Σικυωνίων σαν Δημοτική Ενότητα Στυμφαλίας, έχει έκταση 205.072 στρέμματακαι σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είχε 2852 κατοίκους, έδρα το Καλιάνι και ταεξής άλλα 9 δημοτικά διαμερίσματα: Ασπρόκαμπος, Δροσοπηγή, Καίσαρι,Καστανιά, Κεφαλάρι, Κυλλήνη, Λαύκα, Στυμφαλία και Ψάρι. Η Στυμφαλία βρίσκεταισε οροπέδιο ύψους 620 μέτρων ανάμεσα στα βουνά της Κυλλήνης, του Ολίγυρτου και του Φαρμακά. Από το βουνό Στύμφαλος ή Στύμφηλος που είναι παρακλάδι τηςΚυλλήνης, πηγάζει ο ομώνυμος μικρός ποταμός, που σχηματίζει τη λίμνη. Το μεγαλύτερο μήκος της λεκάνης της Στυμφαλίας είναι 22,5 χιλιόμετρα και τομεγαλύτερο πλάτος 15 χλμ.

Η τοπική οικονομία βασίζεται στον πρωτογενή τομέα παραγωγής και ειδικότεραστην κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα) και στη γεωργία (αμπέλια σουλτανίνα, κρασί,δημητριακά, φασόλια, φακές, πατάτες, ντομάτες, ελιές, κεράσια, κολοκύθια, καρύδια,μήλα, σιτηρά, ζυμαρικά, τυροκομικά προϊόντα, γλυκά). Η πεδιάδα της Στυμφαλίαςκαλλιεργείτο εντατικά, ακόμη και γύρω από τη λίμνη, όταν τα νερά αποσύρονταν.

Ο τουριστικός τομέας είναι αρκετά αναπτυγμένος και αντιπροσωπεύει ένα σχετικάσημαντικό κομμάτι του τοπικού εισοδήματος. Διαθέτει μικρά καταλύματα καιεστιατόρια. Το Καρτέρι, το Καλιάνι και η Καστανιά είναι οι κατεξοχήν τουριστικοίπροορισμοί του Δήμου αλλά και τα μέρη που διαθέτουν τις απαραίτητες υποδομέςφιλοξενίας. Η περιοχή γύρω από τη λίμνη της Στυμφαλίας αλλά και τα ορεινά χωριάενδείκνυνται για δραστηριότητες στη φύση, όπως πεζοπορία, ποδηλασία καιιππασία. Η Στυμφαλία διατηρεί ακόμη το γραφικό της χαρακτήρα, τα παραδοσιακάκτίρια. Εδώ συναντά κανείς αρχαία κτίσματα όλων των περιόδων, από τηναρχαιότητα έως τη βυζαντινή, τη φραγκική και την τουρκική περίοδο. Σημαντικήοικολογική παράμετρο αποτελούν τα δασικά φυσικά οικοσυστήματα που καλύπτουντο 54% της συνολικής έκτασης. Πρόκειται για αμιγή δάση κεφαλληνιακής ελάτης,αμιγή δάση χαλεπίου πεύκου που καλύπτουν το 32% των ορεινών όγκων, αμιγήδάση μαύρου πεύκου, που καλύπτουν το 2% των ορεινών όγκων και μικτά δάσηαείφυλλων – πλατύφυλλων, που καλύπτουν το 44% των ορεινών όγκων.

1830. Zωγραφική απεικόνιση της λίμνης της Στυμφαλίας. Σχεδίαση Edward Dodwell, χάραξη και χρωματισμός Robert Ηavell, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.

Η λίμνη Στυμφαλίας στον κατάλογο Natura 2000.

Στη Στυμφαλία αναπτύσσεται ένας από τους σημαντικότερους υγροβιότοπους της Ελλάδας. Πρόκειται για την περιοχή της λίμνης Στυμφαλίας. Σχηματίζεται στο χαμηλότερο σημείο σε υψόμετρο 600 μέτρων του λεκανοπεδίου και, εκτός από τα νερά των πηγών και απορροών του λεκανοπεδίου, δέχεται και τα νερά που αποστραγγίζουν από την αποξηραμένη λίμνη της Πελλήνης-Καισαρίου. Έχει αναγνωριστεί και συμπεριληφθεί στον κατάλογο «Natura 2000» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αφορά τη διατήρηση της άγριας πανίδας και χλωρίδας σημαντικών οικοτόπων. Επίσης συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των Σημαντικών Περιοχών για τα πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ) της Ορνιθολογικής Εταιρείας. Οι πλαγιές των ορέων της Κυλλήνης και του Ολίγυρτου, που περιβάλλουν και οριοθετούν το οροπέδιο της Στυμφαλίας, καλύπτονται από βλάστηση τύπου Magnopotamion ή Hydrocharition, φρύγανα, δάση σκληρόφυλλων και παρόχθια δάση. Η οικολογική σπουδαιότητα της ευρύτερης περιοχής του υγροτόπου είναι ακόμη μεγαλύτερη, γιατί σήμερα αποτελεί την περιοχή με τα πλουσιότερα υδάτινα αποθέματα γλυκού νερού.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Στη Στυμφαλία πραγματοποιούνται κάθε χρόνο οι εξής πολιτιστικές εκδηλώσεις: «Στυμφάλια» τον μήνα Ιούλιο ή Αύγουστο και έκθεση τοπικών προϊόντων της περιοχής που διεξάγεται παράλληλα με τα «Στυμφάλια»,  αφιέρωμα στο Αρχαίο Θέατρο με βασικό στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς σε συνδυασμό με τον μύθο – τον Θεό Πάνα, που λατρευόταν στη Στυμφαλία, και τον Ερμή που γεννήθηκε στο όρος Κυλλήνη,  έκθεση φωτογραφίας με θέμα την λίμνη. Τις ημέρες των πολιούχων Αγίων οργανώνονται τα εξής πανηγύρια: Πανηγύρι του Αγίου Χαραλάμπους 9-10 Φεβρουαρίου στο Καλιάνι, Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία 19-20 Ιουλίου στο Κεφαλάρι, Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής 25-26 Ιουλίου στο Καλιάνι, Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής 25-26 Ιουλίου στον Ασπρόκαμπο, Πανηγύρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος 5-6 Αυγούστου στη Λαύκα, Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου 14-15 Αυγούστου στο Καίσαρι, Πανηγύρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου 14-15 Αυγούστου στο Ψάρι, Πανηγύρι της Παναγίας 23 Αυγούστου στη Δροσοπηγή,  εμπορικό πανηγύρι 11-14 Σεπτεμβρίου στη Στυμφαλία που είναι η συνέχεια της παλιάς ζωοπανήγυρης με διάρκεια ζωής 100 χρόνων.

Πληθυσμός.

Η πληθυσμιακή εξέλιξη της Στυμφαλίας μέχρι το 1970 δεν φαίνεται να ακολουθεί τα δημογραφικά φαινόμενα των  ορεινών  περιοχών. Δεν επηρεάζεται σημαντικά 1) από την κάθοδο προς την παραλιακή ζώνη που παρατηρήθηκε μετά το 1830. Αντίθετα, ο πληθυσμός αυξάνεται για να φθάσει το 1843 στους 3.030. Στη συνέχεια, παρατηρείται μια σταδιακή μείωση μέχρι και τη δεκαετία του 1840 η οποία, όμως, θα αντιστραφεί τη δεκαετία του 1850 στην οποία ο πληθυσμός θα φθάσει μέχρι και τους 4.245 κατοίκους. Θα απογειωθεί τη δεκαετία του 1870 και του 1880 λόγω των δυναμικών εξαγωγών της σταφίδας και της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού που οδηγεί σε αύξηση των γεννήσεων. Το περίεργο είναι ότι η εξέλιξη του πληθυσμού δεν θίγεται  από τη μεγάλη σταφιδική κρίση (1890-1910) ούτε από το πρώτο μεταναστευτικό ρεύμα προς τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία (1900-1920 και με έξαρση μεταξύ 1900 και 1903) ούτε από την πρώτη φυγή κατοίκων προς την Αθήνα γύρω στο 1900. Ο Κωνσταντίνος Α. Γαλάνης μας πληροφορεί ότι τότε στην Αθήνα υπήρχε σύλλογος 600 και πλέον κατοίκων προερχόμενων από τη Στυμφαλία με το όνομα «Στυμφαλιακός Σύνδεσμος». Συνεχίζει να αυξάνεται και ξεπερνά τους 6.000 κατοίκους για να φθάσει το 1940 στη μέγιστη δημογραφική ανάπτυξη με 6.536 κατοίκους. Τότε, υπήρχαν 1.190 οικογένειες στη Στυμφαλία από τις οποίες οι 575 ήσαν εντόπιοι εληνόφωνοι, 569 ήσαν αρβανίτικης καταγωγής δίγλωσσοι δηλαδή μίλαγαν ελληνικά και αρβανίτικα, 44 ήσαν νομάδες-κτηνοτρόφοι, μία οικογένεια ήταν από τη Μικρά Ασία και μία από τη Μακεδονία. Από τη δεκαετία του 1960, η Στυμφαλία, όπως και όλες οι ορεινές περιοχές, θα υποστεί τη σταδιακή μείωση του πληθυσμού που οφείλεται 1) στην αστυφιλία 2) το δεύτερο μεταναστευτικό κύμα (1960-1980) και τη μείωση των γεννήσεων. Για παράδειγμα στην Κοινότητα Στυμφαλίας οι γεννήσεις την περίοδο 1944-1953 ήσαν 153 και την περίοδο 1984-1993 ήσαν μόνο 18. Περισσότερο έχουν πληγεί την περίοδο 1951-1991 από τη μείωση του πληθυσμού τα χωριά Δροσοπηγή (-68%), η Κυλλήνη (-58%), Κεφαλάρι (-51%) ενώ μεγαλύτερη αντοχή εμφανίζει η Κοινότητα Στυμφαλίας με -17% (Ευάγγελος Σπινθάκης, Το δημογραφικό πρόβλημα στη Στυμφαλία, ΙΚΜ 17/Μάιος–Αύγουστος 1995). Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα, η εξέλιξη αυτή δεν είναι αναστρέψιμη εκτός και αν η παρούσα οικονομική και δημοσιονομική κρίση οδηγήσει σε επιστροφή των πολιτών από τις μεγαλουπόλεις στην ύπαιθρο ή και αναπτυχτεί μία εντονότερη αγροτουριστική ανάπτυξη και αύξηση των μεταποιητικών μονάδων.

*1700. Πληθυσμός 255. Στον αριθμό 845 περιλαμβάνεται εκτίμηση για τις Κοινότητες που δεν περιλαμβάνονται στην Απογραφή Γκριμάνι.

Μυθολογία και ιστορία.

Στη μυθολογία, πρώτος βασιλιάς της Στυμφαλίας αναφέρεται ο Πελασγός. Από τον Πελασγό και τη νύμφη Κυλλήνη γεννήθηκε ο Λυκάων που είχε πολλούς γιους και μία μόνο κόρη, την Καλλιστώ, από την οποία γεννήθηκε από τον Δία ο Αρκάς ο οποίος έδωσε το όνομά του στην Αρκαδία στην οποία ανήκε τότε η Στυμφαλία. Ο Αρκάς διαμοίρασε τη γη του στους γιους του. Στον γιο του Έλατο έδωσε την Κυλλήνη. Ο Έλατος παντρεύτηκε τη Λαοδίκη με την οποία έκανε πέντε γιους, ένας από τους οποίους ήταν ο Στύμφηλος που έδωσε το όνομα στην πόλη και σε όλη την περιοχή. Οι άλλοι γιοι του Ελάτου ήσαν οι Αίπυτος, Ισχύς, Περέας και ο Κυλλήνας από τον οποίο πήρε το όνομα το όρος Κυλλήνη.

Ο Ηρακλής στη Στυμφαλία.

Την εποχή του Συμφήλου επισκέφθηκε τη Στυμφαλία ο ημίθεος Ηρακλής που πρωταγωνιστεί με τον έκτο άθλο του, δηλαδή εξοντώνει τις Στυμφαλίδες όρνιθες που ήσαν ανθρωποφάγα πουλιά με χάλκινα ράμφη, νύχια και φτερά, προκαλούσαν ζημιές στις καλλιέργειες και επιτίθονταν στα κοπάδια και τους ανθρώπους. Ο Ηρακλής σκότωσε τις μυθικές καταστρεπτικές Στυμφαλίδες όρνιθες με τη βοήθεια του φίλου του Ιόλαου. Δεν γνώριζε πώς να τις κάνει να βγουν από την πυκνή βλάστηση της λίμνης, αλλά η θεά Αθηνά του έδωσε κρόταλα από χαλκό σφυρηλατημένα στο εργαστήρι του Ηφαίστου τα οποία κροτάλισε ο ήρωας από ένα ύψωμα δίπλα στη λίμνη. Με τον τρόπο αυτό τα πουλιά ξεσηκώθηκαν τρομαγμένα και ο Ηρακλής πέτυχε με τόξο μερικά στον αέρα και τα απομάκρυνε από την περιοχή. Ο Πείσανδρος, όμως, ο Καμιρέας δεν παραδέχεται ότι τα πουλιά τα σκότωσε ο Ηρακλής, αλλά λέει ότι τα έδιωξε αυτός ο ίδιος από την περιοχή κάνοντας θόρυβο με κρόταλα (Στράβων, Γεωγραφικών Βιβλίο Θ΄ «ούτος δε τας αρχάς εκ Στυμφάλου της Αρκαδίας λαμβάνει και της εκεί λίμνης της καλουμένης Στυμφαλίδος, εν ή τας όρνεις μυθολογούσι τας υπό του Ηρακλέους τοξεύμασι και τυμπάνοις εξελαθείσας» και Παυσανίας, Αρκαδικά, 22, 4 «επί δε τω ύδατι τω εν Στυμφάλω κατέχει λόγοςόρνιθας ποτε ανδροφάγους επ’ αυτώ τραφήναι. Ταύτας κατατοξεύσαι τας όρνιθας Ηρακλής λέγεται. Πείσανδρος δε αυτόν ο Καμιρεύς αποκτείναι τας όρνιθας ου φησίν, αλλά ως ψόφω κροτάλων εκδιώξειεν αυτάς»). Σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς, ο Ηρακλής δεν σκότωσε τις ανύπαρκτες Στυμφαλίδες όρνιθες αλλά άνοιξε τις καταβόθρες για να φεύγει το νερό και να μην κατακλύζει την κοιλάδα (Κωνσταντίνος Α. Γαλάνης, Η Στυμφαλία, Ιστορική Μελέτη, Ε’).

Πολλοί άλλοι θρύλοι και μύθοι της αρχαίας αρκαδικής Στυμφαλίας συμπληρώνουν την τοπική μνήμη, όπως π.χ. 1) ο θρύλος για τον τάφο του Αίπυτου με τον αμύθητο θησαυρό. Ο Αίπυτος, που ήταν από τους πρώτους οικιστές της περιοχής και λάτρης του κυνηγιού, πέθανε από το δάγκωμα του φιδιού Σαπίτης. Τάφηκε με πολλές τιμές και άφθονα πλούτη σε μια περιοχή του Γεροντίου όρους, η οποία αναζητιέται ακόμη και σήμερα από αρχαιολόγους και χρυσοθήρες (Οι δ’ έχον Αρκαδίην υπό Κυλλήνη όρος αιπύ, Αιπύτον παρά τύμβον, Ομήρου Ιλιάς, Β’ 603 και 604) 2) η γέννηση του θεού Ερμή στην Κυλλήνη. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο φτεροπόδαρος Ερμής γεννήθηκε σε σπηλιά της Κυλλήνης και υπήρχε ναός προς τιμήν του.  Η λίμνη ήταν το βασίλειο της θεάς του κυνηγιού Άρτεμης.

Ανασκαφές απέδειξαν ότι η Στυμφαλία κατοικήθηκε ήδη από την 5η π.Χ. χιλιετία και γνώρισε μεγάλη άνθιση μέχρι τις αρχές της 2ης π.Χ. χιλιετίας. Το 1900 π.Χ. η νότια Κορινθία (Φενεός, Στύμφηλος) εποικίζεται, από Αρκάδες. Το 1500 π.Χ. εμφανίζονται, σε όλη την Κορινθία Αχαιοί και δημιουργούνται μυκηναϊκά κέντρα, τα οποία μνημονεύονται στον Κατάλογο των Νηών της Ιλιάδας: Κόρινθος, Κλεωναί, Σικυών, Γονόεσσα, Πελλήνη, Φενεός και Στύμφηλος.

Το 1200 π.Χ. οι Δωριείς και οι Ηρακλειδείς εισβάλλουν στην Πελοπόννησο. Ένα από τα τέσσερα τμήματα στα οποία χωρίστηκαν κατέλαβε τον Σολύγειο λόφο και εν συνεχεία κυρίευσε όλη την Κορινθία πλην των Αρκαδικών πόλεων Φενεού και Στύμφηλου.

Η Στυμφαλία, σύμφωνα με τον Όμηρο, ανήκε στην Αρκαδία. Ο ιδρυτής της Στύμφαλος ήταν τρίτος απόγονος του Αρκάδα και γιος του βασιλιά Ελάτου. Ήταν σύγχρονος του Ηρακλή και έκτισε την πόλη Στύμφαλο.

Στην Αρκαδία και τη Στυμφαλία λατρευόταν ο Παν, ο τραγόμορφος θεός, προστάτης των βοσκών. Την εποχή του άθλου του Ηρακλή,  ιδρύθηκε η πόλη της Στυμφάλου ή Στύμφηλος από τον Στύμφαλο (ή Στύμφηλο), απόγονο του Αρκάδα, εγγονό του Λυκάονα, ο οποίος έδωσε το όνομά του στην πόλη αλλά και σε όλη την περιοχή. Κατά τον Παυσανία, η πόλη που ίδρυσε ο Στύμφαλος ήταν σε άλλο σημείο από αυτή που συνάντησε αυτός στην εποχή του (Αρκαδικά, 22). Επίσης, στη Στυμφαλία ανατράφηκε η θεά Ήρα από τον Τήμενο, γιο του Πελασγού η οποία όταν συγκρούσθηκε με τον Δία εγκαταστάθηκε στη Στυμφαλία. Προς τιμήν της υπήρχαν τρεις ναοί αφιερωμένοι στην πόλη, της Ήρας Παίς, για τα παιδικά της χρόνια στην πόλη, της Ήρας τελείας, για τον γάμο της με τον Δία, και της Ήρας χήρας, για την επιστροφή της μετά το παραστράτημα του Δία.

Στην Τροία. Το 1193 π.Χ. η Στυμφαλία έλαβε μέρος στην εκστρατεία κατά της Τροίας με τις αρκαδικές πόλεις των οποίων επικεφαλής ήταν ο Αγαπήνορας, ο γιος του Αγκαίου. Και επειδή οι Αρκάδες και οι Στυμφάλιοι ήσαν ορεινοί, ο αρχιστράτηγος Αγαμέμνων τους έδωσε 60 πλοία για να πάνε στην Τροία (Ιλιάδα, Β’ 605-614).

Στην ιστορική εποχή, οι Στυμφάλιοι έλαβον μέρος στους Μεσσηνιακούς πολέμους (743-459 π.Χ.) σαν σύμμαχοι των Μεσσηνίων και των Σικυωνίων κατά της Σπάρτης.

Οι Στυμφάλιοι ολυμπιονίκες. - Αγεσίας. Ο ποιητής Πίνδαρος μνημονεύει στην έκτη ωδή σαν ολυμπιονίκη του άρματος που συρόταν από ημίονους, τον Αγεσία που καταγόταν από τη Στυμφαλία και ήταν άποικος των Συρακουσών. Ο Αγεσίας διακρίθηκε το πρώτο ήμισυ του 5ου αιώνα π.Χ. - Δρομέας. Ο Παυσανίας ο Περιηγητής αναφέρει ότι στην Ολυμπία υπήρχε ένας ανδριάντας, που είχε κατασκευάσει ο γλύπτης Πυθαγόρας, και ο οποίος ανήκε σε ένα αθλητή από τη Στύμφηλο, που ονομάζεται Δρομέας, και ήταν τόσο ικανός στο δόλιχο, ώστε στα μέσα του 5ου αιώνα π.Χ. νίκησε δύο φορές στην Ολυμπία, δύο φορές στα Πύθια, τρεις στα Ίσθμια και πέντε στα Νέμεα (Ελλάδος Περιήγησις, Ηλιακά Β’, 8, 10). Ο δόλιχος ήταν αγώνας δρόμου 20 σταδίων δηλαδή περίπου 3.700 μέτρων. Ο Δρομέας στέφθηκε Ολυμπιονίκης το 484 και το 480 π.Χ.

Οι Στυμφάλιοι στη μάχη των Πλαταιών. Το 479 π.Χ. οι Στυμφάλιοι μετέχουν στη μάχη των Πλαταιών με το στρατό των αρκαδικών και των άλλων ελληνικών πόλεων εναντίον των Περσών (Παυσανίας, Αρκαδικά, 6. 1).

Στον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.) οι Στυμφάλιοι μετέχουν με τη συμμαχία της Σπάρτης κατά των Αθηνών.

Στην Κύρου ανάβασιν. Το 401 π.Χ. οι Στυμφάλιοι έλαβον μέρος με 1.000 οπλίτες στην «Κύρου Ανάβασιν» (δηλαδή στην εκστρατεία του Κύρου εναντίον του αδελφού του βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη) με στρατηγό τον Σοφαίνετο τον Στυμφάλιο ο οποίος πρωταγωνίστησε το 400 π.Χ. στην επιστροφή (κάθοδο) των μυρίων) και τους λοχαγούς Αγασία και Αινεία (Ξενοφών, Κύρου Ανάβασις, Βιβλίο πρώτο, Κεφάλαιο 2’, 3 και 9, Βιβλίο τρίτο, Κεφάλαιο 1’, 31, Βιβλίο τέταρτο α) Κεφάλαιο 1’, 27 β) Κεφάλαιο έβδομο, 11 γ) Κεφάλαιο 7’, 13, Βιβλίο πέμπτο, Κεφάλαιο 15 iv, 10).

Το 370 π.Χ. οι Στυμφάλιοι θα πολεμήσουν σαν σύμμαχοι του στρατηγού Επαμεινώνδα της Θήβας που είχε εισβάλει στην Πελοπόννησο και είχε εκστρατεύσει κατά της Σπάρτης. Το 369 π.Χ. θα προσχωρήσει στη συμμαχία της Θήβας η Σικυωνία. Στη συνέχεια, οι Στυμφάλιοι θα αλλάξουν στρατόπεδο και θα επιστρέψουν στη συμμαχία της Σπάρτης. Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι Στυμφάλιοι και οι Σικυώνιοι θα βρεθούν σε αντίπαλα στρατόπεδα στην περίφημη μάχη της Μαντινείας το 362 π.Χ. όπου σκοτώθηκε ο Επαμεινώνδας αλλά στη μάχη αυτή δεν υπήρξαν νικητές και ηττημένοι.

Επί της εποχής της κυριαρχίας των Μακεδόνων και μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.), η Στυμφαλία δεν δέχτηκε μακεδονικές φρουρές και αντιστάθηκε στους διαδόχους.

Η Στυμφαλία στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Το 234 π.Χ. η Στυμφαλία προσχωρεί εθελοντικά στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και τίθεται υπό την αρχηγία του Άρατου του Σικυώνιου που είχε εκλεγεί 17 φορές στρατηγός της Συμπολιτείας. Την εποχή αυτή, οι Στυμφάλιοι θα κόψουν νομίσματα με την επιγραφή «Αχαιών-Στυμφαλίων».

Την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας, η Στυμφαλία βρίσκεται σε παρακμή.

Η Στυμφαλία εθελοντικά στην Αργολίδα. Τον 2ο αιώνα μ.Χ. επί των ρωμαίων αυτοκρατόρων Αντωνίνων, η Στυμφαλία εγκαταλείπει την Αρκαδία και προσχωρεί με τη θέλησή της στην Αργολίδα («Στυμφάλιοι δε τεταγμένοι μεν ου μετά Αρκάδων έτι εισίν, αλλά ες το Αργολικόν συντελούσι μεταστάντες ες αυτό εθελονταί», Παυσανίας, Αρκαδικά, 22, 1). Την περίοδο 324-1210 μ.Χ. η Στυμφαλία ανήκει στη βυζαντινή αυτοκρατορία και υπάγεται στον βυζαντινό στρατηγό της Κορίνθου.

Φραγκοκρατία. Από το 1210 έως το 1395, η Στυμφαλία υπάγεται στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας.

Από το 1395 έως το 1397 υπάγεται στο Δεσποτάτο του Μυστρά στο οποίο ηγεμόνας είναι ο Θεόδωρος Α’ Παλαιολόγος ο οποίος το 1397 πωλεί τη Βόρεια Πελοπόννησο στους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου φοβούμενος κάθοδο των Τούρκων. Οι Ιωαννίτες Ιππότες θα μείνουν στην Κορινθία και τη Στυμφαλία μέχρι το έτος 1404 οπότε ο Θεόδωρος Α’ Παλαιολόγος αγοράζει από τους ιππότες τη Βόρειο Πελοπόννησο διότι είχε παρέλθει ο τουρκικός κίνδυνος. • Πρώτη Τουρκοκρατία. Η Στυμφαλία για πρώτη φορά στην Κορινθία. Η Στυμφαλία από το 1458 έως το 1687 υπάγεται υπό την οθωμανική αυτοκρατορία και ειδικότερα στην εξουσία του τούρκου λιβά της Πελοποννήσου και τοπικά στο ναχιγιέδα (βιλαέτι) της Κορίνθου. Μετά τις προϊστορικές και ιστορικές της περιπλανήσεις στην Αρκαδία και από το 140 περίπου μ.Χ. στην Αργολίδα, η Στυμφαλία θα αποτελέσει τμήμα της Κορινθίας στην οποία παραμένει μέχρι σήμερα έχοντας ενταχτεί από 1.1.2011 στο Δήμο Σικυωνίων με τον οποίο ήταν σύμμαχος ανέκαθεν (μαζί στους Μεσσηνιακούς πολέμους, μαζί στους Μηδικούς πολέμους και στη συμμαχία της Σπάρτης, μαζί στην Αχαϊκή Συμπολιτεία).

Ενετοκρατία. Από το 1687 έως το 1715 υπάγεται στην Ενετική Δημοκρατία και ειδικότερα στην επαρχία της Νάπολης της Ρωμανίας με έδρα το Ναύπλιο και τοπικά στο εδάφιο της Κορίνθου. • Δεύτερη Τουρκοκρατία. Από το 1715 έως το 1821 υπάγεται πάλι στην οθωμανική αυτοκρατορία και ειδικότερα στον Μόρα Βαλεσή που ήταν διοικητής της Πελοποννήσου και τοπικά στον καζά της Κορίνθου.

Η Στυμφαλία πρωταγωνιστεί στην Επανάσταση του 1821. Η Στυμφαλία μετέχει από την αρχή στην Επανάσταση του 1821 μέχρι την απελευθέρωση και πρωταγωνιστεί διαθέτοντας οπλαρχηγούς, στρατό, τρόφιμα και εφόδια στον αγώνα. Την επανάσταση στην Κορινθία καθοδηγεί στα πρώτα της βήματα ο οπλαρχηγός από την Καστανιά Γεώργιος Παπανίκας. Σημαντική προσφορά έχουν και οι οπλαρχηγοί Αναγνώστης Μπελίτσης και Αναγνώστης Μπισμπίκης από το Κεφαλάρι και οι οπλαρχηγοί Αναγνώστης και Κώστας Οικονομόπουλος, Παπα-Δημήτρης Οικονόμου, Γκολφίνος Πετιμεζάς και Γεώργιος Μπρούφος από τη Λαύκα. Οι Στυμφάλιοι δεν προλαβαίνουν τη μάχη των Δερβενακίων διότι ειδοποιηθέντων από αγγελιαφόρο του Θ. Κοιλοκοτρώνη ενόσω βρίσκονταν στη Στιμάγκα έφθασαν στο πεδίο της μάχης μετά το τέλος αυτής. Μετά, όμως, από δύο ημέρες (28.7.1821) αντιμετωπίζουν το κύριο σώμα της στρατιάς του Δράμαλη στο Αγιονόρι της Κορινθίας όπου διακρίνονται ιδιαίτερα, γεγονός που το αναγνωρίζει ο αρχιστράτηγος Θ. Κολοκοτρώνης. Το αναφερόμενο από τον Κωνσταντίνο Γαλάνη (Η Στυμφαλία, 1901) ότι οι Στυμφάλιοι έλαβαν μέρος στη μάχη των Δερβενακίων δεν είναι αληθές διότι αυτό διαψεύδεται από όλους τους παρόντες στη μάχη αυτή οπλαρχηγούς που έγραψαν απομνημονεύματα. Το δε όπλο που είχε πάρει σαν λάφυρο ο ιδιαίτερα διακριθείς στυμφάλιος πολεμιστής Δημήτριος Μούκας δεν προερχόταν από τη μάχη των Δερβενακίων αλλά από τη μάχη του Αγιονορίου. Οι Στυμφάλιοι θα λάβουν μέρος και σε πολλές άλλες μάχες ενώ θα αντιμετωπίσουν τις περισσότερες φορές με επιτυχία τις ορδές του Ιμπραήμ πασά που εισέβαλαν για να λεηλατήσουν τη Στυμφαλία (βλέπετε Κεφάλαιο Θ23, Οκτώβριος 1826, Η μάχη της Στυμφαλίας και περιγραφή των επί μέρους μαχών στα υποκεφάλαια για τα χωριά Καλιάνι, Κεφαλάρι, Λαύκα και Ψάρι).

1833. Το όρος Κυλλήνη και η λίμνη της Στυμφαλίας. Christοfer Wordsworth, Greece – pictorial, descriptive and historical, London 1844, page 105. (Χαρακτικά σε ξύλο).

Γύρω στο 1850, στην κοιλάδα της Στυμφαλίας καλλιεργούνταν σιτηρά τα οποία πωλούντο στη Ζαρούχλα, Νεμέα, Άργος και Βόχα σε καθημερινή βάση. Την περίοδο 1873-1878 οι πωλήσεις φορτίων στο Άργος γινόταν μόνο κάθε Σάββατο το πρωί διότι μόνο την ημέρα αυτή λειτουργούσε λαϊκή αγορά στο Άργος οπότε αποστέλλονταν 100 περίπου φορτία στην Αργολίδα και άλλες περιοχές.

Το 1860, στη Στυμφαλία σε σύνολο 819 αρρένων μαθητές ήσαν μόνο 33 και σε σύνολο 682 θηλέων δεν υπήρχε ούτε μία μαθήτρια.

Το 1900, η Στυμφαλία είναι από τους πρώτους κτηνοτροφικούς δήμους της Ελλάδος τρέφοντας γύρω στα 50.000 αιγοπρόβατα και παράγοντας βούτυρο 7.000 οκάδων, τυρί αρίστης ποιότητας και μαλλιά προβάτων 25.000 οκάδων. Τα κυριότερα γεωργικά προϊόντα της Στυμφαλίας είναι το σιτάρι με παραγωγή 70.000 κοιλά ετησίως, ο αραβόσιτος με 38.000, το κριθάρι με 25.000, τα φασόλια, τα ρεβίθια και λοιπά όσπρια με 25.000 οκάδες, οι πατάτες με 85.000 οκάδες, το κρασί με 350.000 μπότσες ενώ παράγεται και λίγη σταφίδα. Ευδοκιμούν πολλά είδη δένδρων ιδιαίτερα, όμως, οι καρυδιές καθώς και οι λεύκες που χρησιμοποιούνται για οικοδομήσιμη ξυλεία.

Τα φρούρια της Στυμφαλίας.

Η περιοχή της Στυμφαλίας και οι οδοί που τη συνέδεαν με τη Νεμέα, την Αργολίδα, την Αρκαδία, αλλά και το Φενεό ελέγχονταν από μία πλειάδα φρουρίων και πύργων που κτίστηκαν κοντά στα χωριά της κοιλάδας. Έχουμε το φρούριο του Ψαρίου, το Άνω και Κάτω φρούριο του Γαβριά και το φρούριο του Κοκκινόβραχου κοντά στο χωριό του Ασπρόκαμπου ενώ μέσα στο χωριό βρίσκεται κτισμένος ο μεσαιωνικός πύργος στη θέση και με το υλικό αρχαίου οικοδομήματος. Στη δυτική όχθη της κοιλάδας έχουμε το Γουλά στο χωριό Καίσαρι, του οποίου ο πύργος -διαμέτρου 18 μέτρων- διατηρείται ικανοποιητικά ενώ και εδώ απαντάται αρχαίο δομικό υλικό πιθανόν ελληνιστικής εποχής. Νοτιότερα στο χωριό της Δροσοπηγής βρίσκεται επίσης πύργος διώροφος, κυκλικός διαμέτρου 11 μέτρων της εποχής της Τουρκοκρατίας ενώ τέλος, σαν οχυρό χρησιμοποιήθηκε και η Μονή Κιστερκιανών στη βόρεια παρυφή της λίμνης Στυμφαλίας.

Οι καταστροφές από το κλείσιμο των καταβοθρών και οι προσπάθειες για την αποξήρανση της λίμνης της Στυμφαλίας.

- Η επιφάνεια της λίμνης της Στυμφαλίας παρουσίαζε αυξομειώσεις. Όσο λειτουργούσαν οι καταβόθρες τα νερά ήσαν σε ελεγχόμενη έκταση και στα διπλανά χωράφια αναπτύσσονταν οι καλλιέργειες. Όταν έφραζαν οι καταβόθρες, τα νερά πλημμύριζαν την πεδιάδα και κατέστρεφαν τις καλλιέργειες. Αυτό συνέβαινε διότι οι χείμαρροι με τις ακαθαρσίες που παρέσυραν βούλωναν τις καταβόθρες. Τα νερά επειδή δεν έβρισκαν διέξοδο λίμναζαν στην πεδιάδα προκαλώντας ζημιές στις καλλιέργειες και μερικές φορές και στα παρακείμενα σπίτια. Μετά από 5 με 10 έτη οι καταβόθρες άνοιγαν αφού προηγείτο ένας υποχθόνιος κρότος. Αυτό γινόταν διότι τα εμπόδια που έφρασσαν τις καταβόθρες είχαν σαπίσει και είχαν παρασυρθεί από την πίεση του νερού. Μετά τη φυσική αυτή διάνοιξη, τα νερά έφευγαν και τα χωράφια άρχισαν πάλι να καλλιεργούνται (Ν.Ε. Αϊβαλιωτάκη, Αι ορειναί λεκάναι Φενεού-Στυμφαλίας, Αθήνα 1941). Βέβαια, αναφέρονται στο παρελθόν και τεχνικές διανοίξεις των καταβοθρών δηλαδή μετά από επέμβαση του ανθρώπου. - Ο Στράβων αναφέρει ότι επί των ημερών του (1oς αιώνας π.Χ.) οι καταβόθρες ήσαν κλειστές και για το λόγο αυτό η πόλη ήταν κτισμένη σε απόσταση πενήντα σταδίων (9.246 μέτρων) από τη λίμνη. Παλιότερα, όταν οι καταβόθρες ήσαν ανοικτές, η πόλη ήταν κτισμένη πάνω από τη λίμνη (Γεωγραφικών, C.389, 4). Αυτό σημαίνει ότι ήδη από την αρχαία εποχή, οι καταβόθρες άνοιγαν και μετά έκλειναν οπότε προξενούσαν καταστροφές στα σπίτια και στη γεωργική παραγωγή. Ο Παυσανίας ο Περιηγητής γράφει ότι επί των ημερών του (το 150 μ.Χ) είδε το χειμώνα ότι υπήρχε μία μικρή λίμνη η οποία το καλοκαίρι δεν υπήρχε (Αρκαδικά, 22, 3) άρα τότε οι καταβόθρες ήσαν ανοικτές.

1857. H λίμνη της Στυμφαλίας, William James Linton, «The scenery of Creece in islands»

Τελικά, λόγω των συνεχών καταστροφικών πλημμυρών από την υπερχείλιση της λίμνης της Στυμφαλίας αποφασίσθηκε η αποξήρανση αυτής. Την 13.1.1881 υπογράφηκε σύμβαση από το Δημόσιο με την εταιρία «Στυμφαλίς-Φενεός» των Σπύρου Νοταρά, Ιωάννη Δηλιγιάννη του Νικολάου, Ιωάννη Σέχου, Κωνσταντίνου Παππαρηγόπουλου του Ιωάννη και Π. Μωραϊτίνη για την αποξήρανση της λίμνης Στυμφαλίας και της λίμνης του Φενεού.

Για την εταιρία προβλεπόταν ιδιοκτησία στο 50% και επικαρπία για 99 έτη. Η σύμβαση θεωρήθηκε σκάνδαλο από τους αγρότες διότι τους έπαιρνε τα κτήματα που ήσαν πλησίον της λίμνης. Το έργο δεν τελείωσε. Έγινε μόνο ο καθαρισμός του Αδριάνιου υδραγωγείου και της σήραγγας Σούρι, μερική απόφραξη των καταβοθρών και διοχέτευση των νερών της λίμνης μέσω της υπόγειας σήραγγας του Αδριανού στην πεδιάδα της Σκοτεινής και από κει στη Νεμέα όπου μέσω του ποταμού Ασωπού μεταφέρονταν στη Βόχα για την άρδευση των κτημάτων. Αλλά και το νερό των πηγών ήταν άχρηστο, εκείνη την εποχή, για τους Στυμφάλιους.

Για το λόγο αυτό, δινόταν στους κατοίκους της Βόχας, της Νεμέας και της αρκαδικής Αλέας. Όμως, οι Στυμφάλιοι, θέλοντας να εξαναγκάσουν τους Βοχαίτες να συνεισφέρουν για την αποξήρανση της λίμνης της Στυμφαλίας, τους αφαιρούσαν το καλοκαίρι το νερό ρίπτοντας αυτό στη λίμνη οπότε άρχιζε σκληρή διαμάχη και οι βοχαίτες αγρότες ζητούσαν τη στήριξη της Νομαρχίας και της Κυβέρνησης. - Πάντως, η αποξήρανση της λίμνης ήταν μερική διότι και μετά το ανωτέρω έργο παρέμεναν αρκετά νερά στη λίμνη. Μάλιστα, το 1885, λόγω των βροχοπτώσεων, η επιφάνεια της λίμνης είχε τετραπλασιασθεί.

Ο Σπυρίδων Παγανέλης στο βιβλίο του “Πέραν του Ισθμού” γράφει στη σελίδα 67 ότι το 1889 για να αποξηράνει η εταιρία τη Λίμνη της Στυμφαλίας χρησιμοποίησε το Αδριάνειο Υδραγωγείο. Έσκαψε πλατύ χαντάκι και εκτέλεσε έργα κοντά στο χωριό Σκοτεινή». Και ενώ αναμενόταν η εταιρία λόγω των καθυστερήσεων να κηρυχτεί έκπτωτη, ο Κωνσταντίνος Ι. Παππαρηγόπουλος υπέγραψε ατομική σύμβαση με το Δημόσιο για την αποξήρανση της λίμνης της Πελλήνης και τη μεταφορά των νερών της στη Στυμφαλία. Η λίμνη της Πελλήνης ή λίμνη Καισαρίου καταλάμβανε τότε το ήμισυ του κάμπου του Καισαρίου.

Σε μικρό χρονικό διάστημα διατρύπησε το μικρό όρος Φρύγανη, που είχε πάχος 76 μέτρα, και διοχέτευσε τα νερά της στα όρια της περιοχής Στυμφαλίας χωρίς να προβλέψει κοίτη προς τη λίμνη Στυμφαλίας. Εξ άλλου η σύμβαση δεν προέβλεπε την κατασκευή έργου μεταφοράς των νερών προς τη λίμνη. Οι κάτοικοι της Στυμφαλίας ξεσηκώθηκαν και το κράτος αναγκάσθηκε το 1889 να κηρύξει έκπτωτη την τεχνική εταιρία Στυμφαλίς-Φενεός. - Το 1889 ο Χαρίλαος Τρικούπης θέλοντας να λύσει το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας ανέθεσε στον Γάλλο αρχιμηχανικό Εδουάρδο Κελενέκ τη μελέτη μεταφοράς νερού από τη Λίμνη της Στυμφαλίας.

Ο Κελενέκ υπολόγισε τη συνολική υδατοπαροχή σε 2.000 λίτρα ανά δευτερόλεπτο και πρότεινε δύο χαράξεις. Μία για λιθόδμητο αγωγό και άλλη για σωληνωτό αγωγό. Το έργο, όμως, εγκαταλείφθηκε λόγω του μεγάλου κόστους των 26.000.000 δραχμών. Έγιναν και άλλες μελέτες όπως του Γ. Μπέχμαν, του Κίντζερ και του Χέρτζεργκ χωρίς αποτέλεσμα. Την ίδια τύχη είχε και η προσφορά του αγγλικού οίκου Χιού Λάνκαστερ (Hughes Loncaster). Εκτός από το κόστος είχε ωριμάσει πλέον η ιδέα της κατασκευής τεχνητής λίμνης στο Μαραθώνα.

Στυμφαλία. Διακρίνεται το πέρασμα του Σιούρι, το οποίο πήρε το όνομά του από τον ιταλό μηχανικό ο οποίος εργάσθηκε το 1881 και εξής για τη διαπλάτυνση της Αδριάνειας σήραγγας ώστε να περάσει το νερό για την άρδευση της Βόχας. Η σήραγγα είχε αρχικά ανοιχθεί το 130 π.Χ. από τους ρωμαίους μηχανικούς με εντολή του αυτοκράτορα Αδριανού για τη μεταφορά του νερού από τη Στυμφαλία στην Κόρινθο. Υπολείμματα του υδραγωγείου διακρίνονται σε πολλά σημεία νοτιοανατολικά του χωριού. Την περίοδο 1881-1885 υπήρξαν επιδιορθώσεις του συστήματος ενώ το 2002 σχεδιάστηκαν ανεπιτυχώς νέες διορθώσεις στο σύστημα. Τελικά, το νερό μεταφέρθηκε το 2010 από τις πηγές της Δρίζας στην Κόρινθο.

Οι προσπάθειες για την αποξήρανση της λίμνης της Στυμφαλίας συνεχίσθηκαν και τον 20ό αιώνα χωρίς επιτυχία και αυτό ήταν τελικά ένα ευτυχές γεγονός διότι διασώθηκε η ωραιότατη λίμνη. Τη λύση έδωσαν οι μεταβολές των καιρικών συνθηκών. Λόγω της ξηρασίας η επιφάνεια της λίμνης περιορίσθηκε. Σήμερα, η λίμνη της Στυμφαλίας τροφοδοτείται από τα νερά της πεδιάδας της Πελλήνης μέσω της σήραγγας Παππαρηγόπουλου, τις επιφανειακές απορροές της υδρολογικής λεκάνης και ιδιαίτερα του νότιου τμήματος από τις πηγές της Κοινότητας Στυμφαλίας (Μέτωπο Δρίζας) και της Κοινότητας Κεφαλαρίου, καθώς και της περιοχής "Βελατσούρι" (ερείπια αρχαίας Στυμφάλου). Μεγάλο μέρος των τοπικών πηγών (πηγές Στυμφαλίας, Κεφαλαρίου, Μπουζίου και Καστανιάς) και των υδάτων της λίμνης κατευθύνεται στον "Βοχαϊκό Χάνδακα", που μέσω της σήραγγας του Αδριάνειου υδραγωγείου και του Ασωπού ποταμού μεταφέρει τα ύδατα της περιοχής στην πεδινή Κορινθία. Η φυσική αποστράγγιση της λίμνης πραγματοποιείται από διάφορες μικρές ή μεγάλες καταβόθρες, εκ των οποίων οι σημαντικότερες είναι αυτές της "Γιδομάντρας" και της "Φόρτσας". Μια μικρότερη καταβόθρα υπάρχει κοντά στην πηγή Βελατσούρι κοντά στα ερείπια της αρχαίας Στυμφάλου. Σήμερα, τα νερά της λίμνης χρησιμοποιούνται για την άρδευση του κάμπου της Στυμφαλίας και η προσπάθεια κατευθύνεται στη διάσωση της λίμνης και τον ευτρεπισμό της με τον καθαρισμό των καλαμιών.

1899. Το Ειρηνοδικείο, Υποθηκοφυλακείο και Συμβολαιογραφείο Στυμφαλίας.

Ήδη από το έτος 1896 αναφέρεται ότι λειτουργούσε μεταβατικό Ειρηνοδικείο Στυμφαλίας με έδρα τους Καλιάνους και κατάστημα που στεγαζόταν στο περίφημο αρχοντικό του Οικονομόπουλου. Σαν αυτόνομο, όμως, Ειρηνοδικείο ιδρύεται και λειτουργεί το έτος 1899 (ΓΑΚ, φάκελος 17/274). Το 1899 ιδρύθηκαν, επίσης Υποθηκοφυλακείο και Συμβολαιογραφείο με έδρα τους Καλιάνους. Πρώτος Υποθηκοφύλακας που ασκούσε και καθήκοντα Συμβολαιογράφου ήταν ο Νικόλαος Οικονομόπουλος από το Ψάρι. Το 1911 Ειρηνοδίκης Καλιάνων είναι ο Γεώργιος Ανεξάρτητος, συμβολαιογράφος ο Νικόλαος Οικονομόπουλος και δικολάβοι οι Δημήτριος Μπαχταλιάς, Σπυρίδων Νικόπουλος, Παναγιώτης Οικονομόπουλος και Σκλ. Παπαδημητρίου. Το 1933 Ειρηνοδίκης Στυμφαλίας είναι ο Σωτήριος Αλεξανδρής και Γραμματέας ο Θεόδωρος Ρουμελιώτης. Δικηγόρος Στυμφαλίας είναι ο Βασίλειος Παπαγιαννόπουλος και δικολάβοι (απόφοιτοι Γυμνασίου που είχαν δικαίωμα παράστασης μόνο στο Ειρηνοδικείο και Πταισματοδικείο) είναι οι Νικόλαος Γιετσής, Λάζαρος Καραχοτζίκος, Αλέξιος Μαυραγάνης, Απόστολος Νικόλουλος, Γεώργιος Οικονομόπουλος, Παναγιώτης Οικονομόπουλος, Βασίλειος Πανόπουλος, Παναγιώτης Παπαγεωργίου και Αθανάσιος Παπαθάνου. Συμβολαιογράφος Στυμφαλίας είναι ο Γεώργιος Οικονομόπουλος από το Ψάρι και δικαστικοί κλητήρες οι Ιωάννης Αδάμης από το Καίσαρι, Ιωάννης Κορομάνος, Κωνσταντίνος Μαυραγάνης, Νικόλαος Παπασωτηρίου και Νικόλαος Σαρλάς.

Ο σχηματισμός του Δήμου και των Κοινοτήτων.

Με το Βασιλικό Διάταγμα της 28ης Απριλίου – 10ης Μαΐου 1834 (ΦΕΚ 19/8.1.1834) ιδρύεται ο Δήμος Στυμφαλίας με 954 κατοίκους στον οποίο περιλαμβάνονται τα εξής χωριά: έδρα είναι η Ντούσα (Κεφαλάρι από το 1928) με 337 κατοίκους, Μάζι (Καστράκι από το 1928) 217, Καλλιάνοι 200, Ψάρι, Ασπρόκαμπος και Μπούζι (Κυλλήνη από το 1976) όλα μαζί με 200 κατοίκους. Την περίοδο Μάρτιος 1835 – Φεβρουάριος 1837 Δήμαρχος είναι ο Γεώργιος Ζόγκας και Δημοτικός Εισπράκτορας ο Δημήτριος Παπαδόπουλος.

Με το Βασιλικό Διάταγμα της 27ης Νοεμβρίου – 9 Δεκεμβρίου 1840, που δεν δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, διευρύνεται ο Δήμος Στυμφαλίας. Έχει έδρα το Μπάσι (Δροσοπηγή) και από το 1882 το Καλιάνι με βάση το Διάταγμα της 31.12.1882 του βασιλιά Γεωργίου Α’ που υπογράφει ο Υπουργός των Εσωτερικών Χαρίλαος Τρικούπης ενώ περιλαμβάνονται τα χωριά Δούσια (Ντούσα, Κεφαλάρι), Ψάρι, Ασπρόκαμπος, Μπούζι (Κυλλήνη), Μπάσσι (Δροσοπηγή), Καστανιά και Λαύκα.

Με το Νόμο ΔΝΖ/10.2.1912 περί συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων διαλύονται οι μικροί Δήμοι, μεταξύ των οποίων ο Δήμος Στυμφαλίας, και συνίστανται οι Κοινότητες.

Με το Νόμο 2539/1997 «Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» περισσότερο γνωστό σαν Πρόγραμμα Ιωάννης Καποδίστριας (ΦΕΚ 244/Α/ 4.12.1997) ανασυνιστάται ο Δήμος Στυμφαλίας με έδρα το Καλιάνι που περιλαμβάνει και τις Κοινότητες Στυμφαλίας, Ασπροκάμπου, Δροσοπηγής, Καισαρίου, Καστανιάς, Κεφαλαρίου, Κυλλήνης, Λαύκας και Ψαρίου.

Οι εκλογές στον Καποδιστριακό Δήμο Στυμφαλίας.

Δημοτικές εκλογές της 11ης και 18ης Οκτωβρίου 1998. Πρώτες εκλογές σε Καποδιστριακούς δήμους: στο Δήμο Στυμφαλίας Δήμαρχος εκλέγεται στο δεύτερο γύρο ο Φώτιος Σαρλάς. Εγγεγραμμένοι ήσαν 4.685 εκλογείς, ψήφισαν 3.561 και τα έγκυρα ήσαν 3.417.

Την πρώτη Κυριακή (11.10.1998) έλαβαν

1. Στυμφαλία των Πολιτών, Κωνσταντίνος Λέγκας του Μάρκου 1.242 ψήφους, ποσοστό 36,35%
2. Στυμφαλία Νέα Πορεία, Φώτιος Σαρλάς του Βασιλείου 955, ποσοστό 27,95%
3. Κοινοτική Συνεργασία για τη Στυμφαλία, Δημήτριος Λεπεσιώτης του Γεωργίου 661, ποσοστό 19,34%
4. Δημοκρατική Αναγέννησις Στυμφαλίας, Απόστολος Χρόνης του Θεοδώρου 559, ποσοστό 16,36%.

Τη δεύτερη Κυριακή (18.10.1998) έλαβαν

1. Στυμφαλία Νέα Πορεία, Φώτιος Σαρλάς 1.565, ποσοστό 50,84%
2. Στυμφαλία των Πολιτών, Κωνσταντίνος Λέγκας 1.513, ποσοστό 49,16%.

Ο συνδυασμός του Δημάρχου Φώτιου Σαρλά εξέλεξε 11 Συμβούλους, του Κωνσταντίνου Λέγκα 3, του Δημήτριου Λεπεσιώτη 2 και του Αποστόλου Χρόνη 1.

Δημοτικές εκλογές της 13ης Οκτωβρίου 2002

Στο Δήμο Στυμφαλίας Δήμαρχος εκλέγεται ο Κωνσταντίνος Λέγγας. Εγγεγραμμένοι ήσαν 4.582 εκλογείς, ψήφισαν 3.236 και τα έγκυρα ήσαν 3.126. Έλαβαν

1. Στυμφαλία των Πολιτών, Κωνσταντίνος Λέγκας του Μάρκου 1.586 ψήφους, ποσοστό 50,74% και 11 Συμβούλους
2. Ένωση για τη Στυμφαλία, Φώτιος Σαρλάς του Βασιλείου 1.540, ποσοστό 49,26% και 6 Συμβούλους

Δημοτικές εκλογές της 15ης Οκτωβρίου 2006.

Στο Δήμο Στυμφαλίας Δήμαρχος επανεκλέγεται ο Κωνσταντίνος Λέγγας του Μάρκου. Εγγεγραμμένοι ήσαν 4.455 εκλογείς, ψήφισαν 3.069 και τα έγκυρα ήσαν 2.950.

Έλαβαν 1) Στυμφαλία των Πολιτών, Κωνσταντίνος Λέγκας του Μάρκου 1.725 ψήφους, ποσοστό 58,47% και 8 Συμβούλους 2) Αναγέννηση Στυμφαλίας ο Ηρακλής, Χρήστος Ρουμπέκας του Σταύρου 1,225, ποσοστό 41,53% και 5 Συμβούλους. Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου είναι ο Ευάγγελος Καρακούσης του Βλασίου και Σύμβουλοι οι Ευάγγελος Δεδάκης του Σπύρου (Αντιδήμαρχος), Παναγιώτης Κακαράπης του Παναγιώτη (Αντιδήμαρχος), Χρήστος Ρουμπέκας του Σταύρου, Χρήστος Δουβής του Δημητρίου, Γεώργιος Θελερίτης του Αλεξίου, Γεωργία Βαρδουνιώτη του Νικολάου, Βασίλειος Λυκαργύρης του Παναγιώτη, Παναγιώτης Γιαννακόπουλος του Ευαγγέλου, Νικόλαος Μπούντρος του Τρύφωνα, Παναγιώτης Σαρλάς του Πέτρου, Ευάγγελος Μπούρης του Ιωάννη και Δημήτριος Παπαγεωργίου του Φωτίου.

Με το ΦΕΚ 87 Α΄/7.6.2010 (Νόμος Καλλικράτη 3852/4.6.2010) καταργείται από 1.1.2011 ο Δήμος Στυμφαλίας και οι Κοινότητες αυτού ενσωματώνονται στο Δήμο Σικυωνίων.